Đúng là hiện nay nhiều trang cung cấp nhạc MP3 “ăn gian” khi cho tải file MP3 320kbps convert ngược từ 128kbps. Nếu chỉ nghe bằng tai nghe chất lượng thấp, bạn hơi khó phân biệt chúng. Nhưng khi được nghe bằng tai nghe hay loa chất lượng cao, cũng như có một nguồn phát tốt, một đôi tai thính nhạy thì sẽ dễ dàng nhận ra những file nhạc chất lượng kém sẽ bị “hụt” ở những dải tần cao và âm trầm thiếu sự chắc bén.

Để phân biệt chất lượng thật sự của file MP3 không khó, bạn có thể dùng một công cụ nhỏ là spek 0.8.1, tải miễn phí tại http://spek-project.org(chọn phiên bản cho MacOS, Windows hay Linux). Đây là công cụ dùng để phân tích phổ tần của một file âm thanh. Tìm một file nhạc WAV rip từ CD, lần lượt chuyển đổi (convert) file WAV đó sang MP3 128/256/320kbps. Dùng spek lần lượt mở các file WAV, MP3 128/256/320kbps đó, sẽ thấy:

– WAV: Độ cao của âm thanh vượt qua mức 20 KHz là ngưỡng nghe của tai người.

– MP3 128kbps: Độ cao của âm thanh bị cắt ở khoảng 16-17 KHz.

– MP3 256kbps: Độ cao của âm thanh bị cắt ở khoảng 19-19,5 KHz.

– MP3 320kbps: Độ cao của âm thanh bị cắt ở 20 KHz.

Như vậy, filw WAV nguyên gốc là đầy đủ dải tần nhất, trong khi đó MP3 128kbps bị cắt bớt nhiều nhất. Tuy những dải tần trên 20 KHz tai người không nghe thấy nhưng trong âm nhạc, khi các nhạc cụ cùng hòa chung với nhau thì chúng sẽ tạo ra các hiệu ứng âm thanh và tai người sẽ cảm nhận được chúng. Điều này dễ thấy được khi bạn chơi nhạc MP3 128kbps, khi mở âm lượng lớn sẽ dễ dàng nghe thấy sự thiếu hụt ở những nhạc cụ phát ra dải tần cao, âm thanh dường như bị “bể”.

Để tiếp tục so sánh, bạn hãy convert file MP3 128kbps sang 320kbps, lúc này sẽ thấy dung lượng file MP3 320kbps lớn hơn file 128kbps. Khi dùng spekmở file 320kbps này lên, dù mật độ âm thanh có dày hơn nhưng tần số tối đa đạt được cũng chỉ là khoảng 16-17 KHz, không thể đạt được 20 KHz chuẩn.

Kết luận: Nếu nghi ngờ chất lượng file MP3 nói riêng, và các định dạng âm thanh khác nói chung, bạn hãy dùng công cụ spek để mở file đó lên, nhìn vào mật độ và độ cao dải tần file đó có được, đối chiếu với các phổ tần file mẫu là có thể biết được chất lượng thật sự của chúng. Có thể truy cập http://tinyurl.com/8jbvecm để tham khảo các mẫu phân tích phổ tần của các file âm thanh thông dụng hiện nay.